เว็บไซต์อารมณ์กลอน เว็บไซต์สำหรับผู้มีกลอนในหัวใจ..

โคลงสี่สุภาพ ๑ บทมี ๔ บาท
ทุก ๆ บาท ส่วนแรกกำหนดแน่ชัด ๕ คำ ส่วนหลัง ๒ คำ
เว้นแต่ บาทสี่ ที่ส่วนหลังมีสี่คำ (อย่าเขียน เว้นวรรค หาไม่จะสับสนกับ คำสร้อย)
(ที่บางท่าน เว้นวรรค อาจสับสน นั่นเป็น สร้อยของโคลงดั้น
โคลงดั้่น บาทสี่ ส่วนหลังมี ๒ คำครับ)

เพิ่มลดได้โดยใช้ คำลหุ ช่วย
(คำลหุ - คำที่ใช้สระเสียงสั้น ไม่มีตัวสะกด และพวกคำเดี่ยว : ก็ บ บ่ ธ ณ)


...."โคลงสี่"ส่วนแรกนั้น.........ห้าคำ
อย่าพลาดเร่งจดจำ...............แม่นไว้
สรรคัดจัดถ้อย นำ-...............เสนอกระจ่าง
ทุก"บาท" ความชัดไซร้..........ทราบซึ้งเป้าประสงค์

....ส่วนหลังคงมั่นไว้.............สองคำ
พินิจเพ่งจบลำนำ.................บาทนั้น
โคลงสี่ทุก"บาท"จำ..............ประเด็นบ่ง
บาทสี่มีเชิงชั้น....................สี่ถ้อยแนบเสนอ

*** ทราบซึ้ง กรุณาอย่าแก้ไขเป็น ซาบซึ้ง
ผู้ประพันธ์เจตนาให้หมายถึง ทราบ"รับรู้ รู้สึก" แล้ว"ซึ้ง"

ซึ้ง ว. รู้สึกเอิบอาบซาบซ่านแผ่ไปทั่วร่างกายและจิตใจ เช่น ภาพนี้มองดูซึ้ง ฟังเขาพูดแล้วรู้สึกซึ้งมาก.
ซาบซึ้ง ว. อาการที่รู้สึกจับใจอย่างลึกซึ้ง อาการที่รู้สึกปีติปลาบปลื้ม.

....ผังโคลงบอกบ่งใช้.........ชัดเจน
โทสี่เอกเจ็ดเกณฑ์.............ว่าไว้
ตรึงตำแหน่งบ เบน.............บ เบี่ยง
พึงเพ่งจำจารให้...........................อย่าได้ผิดผัง

๏ เสียงลือเสียงเล่าอ้าง    อันใด   พี่เอย
เสียงย่อมยอยศใคร        ทั่วหล้า
สองเขือพี่หลับใหล         ลืมตื่น   ฤๅพี่
สองพี่คิดเองอ้า             อย่าได้ถามเผือ ๚ะ

ลิลิตพระลอ
----------

๏ นิพนธ์กลกล่าวไว้        เป็นฉบับ
พึงเพ่งตามบังคับ           ถี่ถ้วน
เอกโทท่านลำดับ         โดยที่   สถิตนา
ทุกทั่วลักษณะล้วน         เล่ห์นี้คือโคลง ๚ะ

จินดามณี ฉบับหลวงวงศาธิราชสนิท
-----------

๏ จากมามาลิ่วล้ำ        ลำบาง
บางยี่เรือราพลาง         พี่พร้อง
เรือแผงช่วยพานาง       เมียงม่าน มานา
บางบ่รับคำคล้อง         คล่าวน้ำตาคลอ ๚ะ

นิราศนรินทร์
-----------

โคลง ๓ บทนี้ใช้คำเอก 7 โท 4 และที่เหลือเป็นคำสุภาพทั้งหมด
จึงเป็นแม่แบบสำหรับการแต่งโคลงสี่สุภาพได้เป็นอย่างดี

จาก http://th.wikipedia.org/wiki/

มีผู้ถามครับว่า

บทที่เป็นลิลิตพระลอนั้น ทำไมมี เอก เกินมา ๒ ครับ?
กลายเป็น เอก ๙ โท ๔

....เอกเจ็ดโทสี่นั้น............ไป่รวม..."สร้อย"เฮย
โทเอกเสก"สร้อย"สวม........สิทธิ์ใช้
"คำตาย" ลดกฎหลวม.........เหตุขาด...เอกนา
ผู้ปราชญ์ฉลาดเลือกให้........หลีกลี้เกณฑ์สลาย

....ขอถามความผู้เฒ่า..........เหล่าซือ
สลับที่โทเอกคือ..................คู่ต้น
ปรับตำแหน่งผิดหรือ.............ถือว่า...ถูกเฮย
คิดใคร่ขัดครูค้น..................ไขว่คว้าหาเฉลย

แล้วถ้าผมสลับตำแหน่ง    โท เอก  ตรง บรรทัดที่ 2 หรือ 4 ละครับ จะผิดหรือถูก

"ความคิดต่าง" http://pantip.com/topic/33299392
=====

โคลงมีกฎเกณฑ์ ว่า

- คำที่ ๔ ที่ ๕ วรรคแรก ของบาทที่ ๑ ของบท สลับ รูปเอก โท เป็น โท เอก ได้ (กรณีแต่ง บทเดียว)

แต่ในการแต่งหลายๆ บท บทแรกต้อง เอก โท เท่านั้น
(ในการประกวด และเป็นเฉพาะกรรมการบางท่านครับ)

ส่วนบทถัดไป  คำที่ ๔ ที่ ๕ วรรคแรก บาทที่ ๑ ของบท สลับรูป เอก โท กันได้

๏ เอกโทเปลี่ยนผลัดได้  โดยประสงค์
แห่งที่ห้าควรคง  บทต้น
บทอื่นอาจบ่ปลง  แปลงแบบ นาพ่อ
เฉภาะแต่บทหนึ่งพ้น  กว่านั้นฤๅมี ๚ะ

จินดามณี ฉบับพระโหราธิบดี

แล้วถ้าผมสลับตำแหน่ง    โท เอก  ตรง บรรทัดที่ 2 หรือ 4 ละครับ จะผิดหรือถูก
http://pantip.com/topic/33299392 คห.๑

สลับตำแหน่ง    โท เอก  ตรง บรรทัดที่ 2
*** ไม่เคยเห็นใคร สลับในบาท ๒ เลยครับ

สลับตำแหน่ง    โท เอก  ตรง บรรทัดที่ 4 ละครับ

....ใคร ใช่ญาติจากแคว้น......แดนไกล
ใคร ชุบจิตแจ่มใส................เมื่อเศร้า
ใคร ให้แห่งพักใจ................ยามตก...ต่ำเฮย
ใคร ร่างเหลือเพียงเถ้า..........เฝ้าร่ำอวยพร

** เคยอ่านพบใน "มติชน สุดสัปดาห์" (ลืมจดฉบับที่ มาครับ)
มีผู้เสนอให้เรียก การสลับตำแหน่ง เอกโท วรรคท้ายสุด เป็น โทเอก (เฝ้าร่ำ)
ให้ชื่อว่า "โคลงสี่โสภา"  
ผู้เขียนได้อธิบายเหตุผล(ยาว ๆ ฟังดูดี)ว่า น่าถือเป็นโคลงอีกแบบหนึ่งได้
พบอีก ใน "มติชน สุดสัปดาห์" ๘-๑๔ มิถุนายน ๒๕๕๕ ฉบับที่ ๑๖๖๐ หน้า ๖

ชี้แจงเพิ่มเติม :
*** ต้องเข้าใจในเบื้องต้นว่า
ร้อยกรอง เริ่มต้นจาก การฟังไพเราะ เป็นสำคัญ
การขับทำนองเสนาะ จึงเป็นที่มาในการวาง กฎเกณฑ์
การกำหนด ตำแหน่งส่ง-รับสัมผัส ตำแหน่งเอกเจ็ดโทสี่
แต่ความเข้มงวด เกณฑ์ซับซ้อน เพิ่งมีในระยะหลังที่เริ่มมีการจัดประลองแข่งขันกัน

....ทุกบาทอาจใส่"สร้อย"..........เสริมความ
เว้นแต่"บาทสอง"ปราม.............ปิดกั้น
สร้อยเพียงเพื่อเติมตาม.............เต็มบอก
ละหลีกมิใช้นั้น......................แน่ต้องตำรา

....โคลงสี่สุภาพนั้น..............น่าจำ
บาทสี่สุดท้ายคำ..................แม่นไว้
จัตวาเปล่งเสียงนำ...............ไพเราะ
ลองเล่นปรับขยับให้..............ร่ำร้องสนุกสนาน

....ชำนาญชาญเชี่ยวแล้ว.........ลองดู
"สัมผัสเชื่อมบท" ครู.............แนะใช้
ท้ายบท"ส่ง"ต่อชู.................โคลงเด่น
"รับ" หนึ่ง,สอง,สาม ได้..........อยากให้ส่งเสริม

….ตามขนบเรียงร้อยร่ำ………………คำประพันธ์
สัมผัสส่งรับกัน………………………..สอดคล้อง
“ระหว่างบท”ประแจสรรค์…………..ความ-เชื่อม
โคลงอาจละมิต้อง……………………เคร่งแล้แต่”ควร”

….กระสวนตำแหน่งให้………………”รับ”ลง
ณ หนึ่ง สอง สาม จง………………..เสนาะล้ำ
ต่อโคลง มิเถรตรง…………………….เกินเหตุ
ลิลิต สิเน้นย้ำ…………………………..”รับ”นั้นห้ามหาย

* เติมแต่งอีกนิดล้ำ...............เลิศเลอ
สัมผัสอักษรเสนอ..................น่ารู้
ทุกบาทระหว่างวรรคเจอ.........แจ่มจรัส
วางว่าไว้เผื่อผู้.....................ผุดสร้างสรรค์ฝัน

@ อันร้อยกรองร่ายร้อง...ปองสบาย
"สัมผัสสระ"หวังขยาย.....ข่ายรู้
ปัญญาสว่างพึงหมาย......ฉายกระจ่าง
ทุกบาทมอบทุกผู้...........สู่พ้นทุกข์ถม


=====
ตัวอย่าง
http://www.klonthaiclub.com/index.php?topic=20515.msg177106#msg177106

....ใจปลิวเธอยั่วยิ้ม.......ยวนใจ
ผิวผ่องดังยองใย...........เยี่ยมหน้า
เสียดายอยู่แสนไกล.......เกินกล่าว
ขออย่าติมัวช้า..............ใช่แกล้งเมินเฉย

                                   ดาว อาชาไนย  26 กันยายน 2012
#294
---------------------------

       คิดถึงโคลงค่ำเช้า          ชื่นไฉน
จังหวะอันลื่นไหล                  หลั่งซึ้ง
สารเสนาะซ่านหทัย               ทอสุข
อบอุ่นจากก้นบึ้ง                   เบิกหล้าเรืองอรุณ ฯ

                                           กามนิต, ๒๗ ก.ย.๕๕
ตอบ #297

ขอขอบคุณครับ

ใครลิขิต

...องค์พระเจ้าฤทธิพ้น..........พรรณนา
มิทรงเอ่ยตรัสพระวาจา..........จาบจ้วง
ฤๅทรงลิขิตชี้ชะตา...............ตก-รุ่ง
จริง!จึ่งเจ้าสิเล่ห์ล้วง............รุกล้างล้มกระดาน

ขอขอบคุณ คุณ"พี่ดอกแก้ว" ที่จุดประเด็นครับ

จาบจ้วง ก. หยิบฉวย, ล่วงเกิน, ล่วงเกินด้วยถ้อยคำที่ไม่ควรจะกล่าว.

สังเกต : ประสงค์ให้อ่าน ฤทธิ ว่า ริด-ทิ ครับ

....สิ่งใดให้แปดเปื้อน........เปรอะคน
ใช่สิ่งรอบล้อมดล..............ด่างพร้อย
แท้ชั่วซ่อนซ้อนกล............เกิดก่อ
จากจิตความคิดร้อย...........เล่ห์ลิ้นตัณหา

....ราคะโลภโอ่อ้าง...........อวดตน
อัปลักษณ์พิการพิกล........กลบสิ้น
เสาะแสวงสิ่งเปรอปรน......ปวงกิเลส
ดีชั่วเพียงพลิกลิ้น.............ฤทธิ์ร้ายชิวหา

Mark 7:14-16

14 After He called the crowd to Him again, He began saying to them,
"Listen to Me, all of you, and understand:
15 there is nothing outside the man which can defile him if it goes into him;
but the things which proceed out of the man are what defile the man.
16 "If anyone has ears to hear, let him hear."…

...ขอเขียนความข้าฯร่าย...........เสนอมา
โคลง"สี่สุภาพ"ควรคา...............แจ่มไว้
ปลายบาทหนึ่งตรึงตรา.............คงมั่น
จำแห่งพึงจารใช้.....................ไป่เพี้ยนผิดหลง

...บาทสองปลายวรรคต้น........."สามัญ"
ตำแหน่ง"สุภาพ"กางกัน...........เด่นเน้น
บาทสามเช่นสองพลัน.............บ เปลี่ยน
บาทสี่สุดปลายเฟ้น..................ยิ่งย้ำ"สุภาพ"หนา

(http://upic.me/i/y7/0cpctx0wp2j.gif) (http://upic.me/show/52085289)

สินธุเพียงมิ่งหล้า       เมืองเรา ก่อนเฮย
เฉกเช่นตำนานเนา      เล่าไว้
สายธารแต่ยังเยาว์      โรยร่วง แล้วนา
คืนค่ำอารยะไซร้      เสื่อมแล้วแดนสรวง

สิริวตี
(http://upic.me/i/y7/0cpctx0wp2j.gif) (http://upic.me/show/52085289)

เนา= อยู่

....ดุจอาทิตย์รุ่งแจ้ง...............แสงงาม
พลังสว่างชูชีพวาม..................อร่ามกล้า
เดือนดาวเด่นประดับยาม...........เย็นค่ำ
แสงส่องเชิญชวนท้า................ท่องหล้าดับเข็ญ

....เป็นลมโหมกระหน่ำร้าย.........เลวทราม
บปล่อยคอยคุกคาม..................ขุ่นแค้น
ฝนเสริมส่งชีพงาม...................วามทั่ว
กระทำผ่านกาลนาน แม้น..........ไม่ได้ใครชม

โคลง ๒ บทนี้ ผมตั้งใจแต่งให้มี
๑) เอก ๗ โท ๔ ตามเกณฑ์
๒) มี สัมผัสสระ หรือ สัมผัสอักษร ระหว่างวรรค เพื่อเป็นแนวสำหรับผู้อยาก ลับสมอง
๓) ส่งสัมผัสระหว่างบท ซึ่งจะรับสัมผัสได้ที่วรรคแรกของบทถัดไป ในตำแหน่งคำที่ ๑ หรือ ๒ หรือ ๓
๔) คำท้ายสุดของบท แสดงทั้งแบบใช้ เสียงจัตวา ตามที่ว่ากันว่า ไพเราะ กับใช้ เสียงสามัญ ที่เกณฑ์ก็ยินยอมกัน

หวังเป็นประโยชน์บ้างนะครับ

@ นักศึกษานิสิต ข้าฯ         ขอเชิญ
ปิดภาค กิจกรรมเพลิน.       เพื่อน้อง
แดนดอยห่างไกลเจริญ.     เรียกช่วย
แม่แจ่ม, จอมทอง ร้อง.       ร่ำย้ำ!อย่าเฉย

เชิญชวน จริงจังครับ
เพื่อน ๆ คนทั่วไปก็ได้ครับ

สนใจสอบถามได้ครับ

....สูงอายุพระโปรดให้........"แห่งพระคุณ"
ประสบการณ์เฉกอรุณ........อร่ามฟ้า
เมตตารักเกื้อหนุน.............นำประจักษ์
สาวหนุ่มจักหาญกล้า..........แกร่งท้าปราบผยอง

....ผองครอบครัวสุขล้ำ.......ลุธรรม์
แกนแก่นรักแบ่งปัน............ปรับพร้อม
ผู้ทุกข์เจ็บสบสันต์.............เศร้าสร่าง
สกลโลก"ครอบครัว"น้อม.....นบซ้องซึ้งธรรม

...."สื่อสาร"สรรค์โลกกว้าง......แคบลง
ฤทธิ์เทพเคยจารประจง..........วาดไว้
พากเพียรส่งสมประสงค์.........สำเร็จ
รู้โทษประโยชน์ใช้.................ทุกผู้สุขสันต์

....สัมพันธ์สกลโลกหล้า.........หนึ่งเดียว
ปรากฏเหตุ วิชชุเชียว............ทราบถ้วน
ทัศนาสดับชัดเจียว................แจ่มกระจ่าง
ปิดลับอันใดล้วน....................สุดสิ้นกังขา

....ภาษาสารสื่อหล้า...............สากล
เศรษฐกิจร่วมร่ายมนต์...........กระทบกว้าง
โรจน์รุ่งร่วงดับดล..................ทุกขณะ
ตั้งสติจัดสรรสร้าง.................โลกหล้าเทียมสวรรค์

...รวมพลังกายจิตเจ้า….จงดี
ร่วมมิตรตอบโต้ตี…..…..ตื่นสู้
จิตประเสริฐเลิศอารี…….รุกเผด็จ..เภทนา
กิจเที่ยงธรรมนำกู้……...ก่อเกื้อสู่หวัง

มนตรี  ประทุม
“มันแกว”
๒๗ พ.ค.๖๑

...ฟ้าประทานหน้าที่ให้.........ผู้ใด
จักเจ็บลำเค็ญใจ..................แสบล้น
อดอยากตรากตรำไช..........ไขกระดูก
ถูกเหยียดเกลียดล้นพ้น.......เทวษล้ำลึกหนา

...อุปมาทองแท้ถูก................ไฟเผา
หลอมขจัดแปลกปลอมเอา....ออกได้
ธรรมสุกสว่างกระจ่างเนา......กายจิต
ชีพเพื่อยังประโยชน์ให้........."ทุกข์ท้น"เห็นหน

...จงจริงใจโอบเอื้อ.............แบ่งปัน
จน-เจ็บ เข้าสานฝัน.............แนะ-ให้
โอกาสหลักประกัน..............ปรากฏ...จริงนา
มิตรภาพพูนสุขได้..............สร่างเศร้าเหงาสลาย

...จันทร์ ประดับเด่นฟากฟ้า……แฝงธรรม
กายจิตซื่อสุภาพนำ……………..สงบล้ำ
เพ็ญ สว่างส่องเตือนจำ…………จิตกระจ่าง…เสมอนา
กิจชอบเฉกแสงย้ำ…………...…ค้ำโลกสวยไสว

...จันทร์ ประทับใจจิตด้วย……..ธรรมคุณา
แสงนุ่มชุ่มชื่นอุรา………………..โอบอ้อม
เพ็ญ  ผ่องส่องท้องนภา………..ขจัดมืด
เฉกมิ่งมิตรห้อมล้อม……………..ช่วยชี้ทางธรรม

 

@ พรพระอวยเพื่อนให้
.....สุขสบาย
สรรพ(ะ)เภทไป่กล้ำกราย
.....แวะข้อง
ครอบครัวชื่น ทุกข์คลาย
.....นะเพื่อน
ธรรมเพื่อชน คนซ้อง
......ซาบซึ้งขับขาน

@ ภาษาสารสื่อหล้า
....สากล
เครือข่ายประดุจมนต์
....กระทบกว้าง
โรจน์รุ่งร่วงดับดล
....ทุกขณะ
ตั้งสติจัดสรรสร้าง
....โลกหล้าเฉกสวรรค์

@ พึงพลันตระหนักซึ้ง
...."เปลี่ยนแปลง"
กล"กบในกะลา"แฝง
....เร่งรู้
"ยึดติดแต่ตน"แรง
....ตกต่ำ
ลุ่มลึกกว้างไกล สู้
....หนวกใบ้บอดสลาย