|
หัวข้อ: กาพย์โบราณในคัมภีร์กาพย์ เริ่มหัวข้อโดย: ธนุ เสนสิงห์ ที่ 04 มิถุนายน, 2557, 11:41:45 AM กาพย์ในคัมภีร์กาพย์ หรือกาพย์โบราณ
กาพย์โบราณนั้นในปัจจุบันไม่ค่อยมีผู้นิยมนำมาแต่งกัน แต่ถือได้ว่ามีความสำคัญ และรูปแบบฉันทลักษณ์ที่งดงาม ไม่ด้อยกว่ากาพย์ที่เป็นที่นิยมกันแม้แต่น้อย ซึ่งจักได้ทยอยมานำเสนอไว้ในหน้านี้ ให้ครบทั้งหมด ๙ ชนิด โปรดติดตามครับ กาพย์กากคติ นัยแห่งนามนั้นหมายความว่า มีการดำเนินคำดังกาที่บินไป กำหนดให้ ๑ บท มี ๔ บาท, บาท ๑ และบาท ๓ มี ๓ วรรค, บาท ๒ และ บาท ๔ มี ๔ วรรค, วรรคละ ๔ พยางค์, เฉพาะบาทที่ ๑ มีบังคับครุ และลหุ เช่นเดียวกับฉันท์ ดังนี้........... ลหุ ครุ ลหุ ครุ ลหุ ครุ ลหุ ครุ ลหุ ครุ ลหุ ครุ ๏ สภาวะคน ณ ยามผจญ กะอันตราย เกิดความคับขัน ผกผันถึงตาย ในจิตวุ่นวาย เอาตัวรอดพลัน ผู้ที่มีธรรม หาทางน้อมนำ ต่อสู้ฝ่าฟัน ต้องช่วยส่วนรวม อยู่ร่วมผูกพัน ด้วยความมุ่งมั่น มิทิ้งจริงใจ ๏ ผิใจอธรรม เจอะความระกำ ละลี้ผละไป มิมีเมตตา นำพาผู้ใด สติแตกได้ ความกลัวบีฑา คิดถีบผู้อื่น เพื่อตัวเองยืน รักษากายา ความคิดสับสน ต้องมนต์มรณา ผู้ขาดความกล้า พ่ายแพ้โพยภัย คัดมาจาก “แดนคนธรรพ์” ธนุ เสนสิงห์ หัวข้อ: Re: กาพย์โบราณในคัมภีร์กาพย์ เริ่มหัวข้อโดย: ธนุ เสนสิงห์ ที่ 05 มิถุนายน, 2557, 10:25:18 AM กาพย์พรหมคีติ นัยแห่งนามนั้นหมายความว่า มีเสียงขับอันไพเราะประเสริฐ ฉันทลักษณ์กำหนดให้.... บทละ ๘ วรรค, วรรคหน้า ๕ พยางค์ วรรคหลัง ๖ พยางค์, ส่งสัมผัสบทท้าย วรรค ๘ รับสัมผัสบทท้ายวรรค ๒ สัมผัสระหว่างวรรคตามตัวอย่าง ดังนี้.................... ๏ เจอคนหลอกลวงคน เพียงหนึ่งหนจำจนตาย ดินฟ้าจะสลาย ให้ลืมหลงจงอย่าหวัง ซ่อนเจ็บไว้ภายใน ครั้งต่อไปได้ระวัง อย่าหมายหลอกหลายครั้ง กับคนที่มีหัวใจ ๏ หลอกคนทั่วพารา นานเวลาจะหลอกใคร รู้เช่นเห็นนิสัย ต่างก็เบื่อมิเชื่อคำ เคยหลอกคนโน้นนี้ พอหลายทีตนไม่จำ หลอกแล้วยังหลอกซ้ำ ท้ายช้ำชอกหลอกตนเอง คัดมาจาก “แดนคนธรรพ์” ธนุ เสนสิงห์ หัวข้อ: Re: กาพย์โบราณในคัมภีร์กาพย์ เริ่มหัวข้อโดย: ธนุ เสนสิงห์ ที่ 06 มิถุนายน, 2557, 12:48:39 PM กาพย์มัณฑุกคติ นัยแห่งนามนั้นหมายความว่า มีคำดำเนินไปดังกบเต้น ฉันทลักษณ์กำหนดให้ ๑ บท มี ๔ บาท, บาทละ ๒ วรรค, วรรคละ ๖ พยางค์, ส่งและรับสัมผัส ดังตัวอย่าง ท้ายวรรค ๓ กับ ๔, ๔ กับ ๖, และ ๗ กับ ๘ ไม่สัมผัสกัน บาทแรก บังคับครุ ลหุ ด้วย ลหุ ลหุ ครุ ลหุ ครุ ครุ ลหุ ลหุ ครุ ลหุ ครุ ครุ ๏ คติว่าประสาสัตว์ ผิจะกัดก็ป้องตน แต่พวกสัตว์กินเลือดคน สัตว์ด้วยกันนั้นแสนร้าย ชีวิตอยู่ด้วยเบียดเบียน สะอิดสะเอียนพวกเลือดเย็น การดำรงชีพจำเป็น สืบชีวีด้วยบีฑา ๏ เถอะพยัคฆ์ผิมันฆาต มิประหลาดลุชีวา เด็ดชีพเป็นภัตตา ใช้ชีวิตสืบชีวี ริ้นไรยุงทากปลิง ร้ายก็จริงมิถึงตาย กินเลือดเพียงเลี้ยงกาย คนฆ่าคนเพื่ออะไร...? ดัดแปลงมาจาก “แดนคนธรรพ์” ธนุ เสนสิงห์ หัวข้อ: Re: กาพย์โบราณในคัมภีร์กาพย์ เริ่มหัวข้อโดย: ธนุ เสนสิงห์ ที่ 07 มิถุนายน, 2557, 01:40:14 PM กาพย์ตุรงคธาวี นัยแห่งนามนั้นหมายความว่า มีระเบียบดังม้าวิ่ง ฉันทลักษณ์กำหนดให้ ๑ บท มี ๔ บาท, บาท ๑ และ ๓ มี ๓ วรรค วรรคละ ๓,๔,๕ พยางค์ บาท ๒ และ ๔ มี ๔ วรรค วรรคละ ๓,๕,๓,๕ พยางค์ ส่งและรับสัมผัสตามตัวอย่าง ดังนี้........... ๏ ความสามารถ ความโง่ฉลาด ความถนัดของคน ต่างกันไป นิสัยแห่งตัวตน ตามพื้นฐาน ประสบการณ์ร่ำเรียนมา แต่เมื่อไร รวมเป็นหมู่ใหญ่ สามัคคีมีค่า ร่วมแบ่งปัน สารพันวิทยา เกิดพลัง เป็นคลังวิชาการ ๏ เมื่อต้องใช้ ขัดข้องอันใด ร่วมใจประสาน แก้ปัญหา ค้นคว้าดำเนินงาน สุขสมหมาย บั้นปลายเสร็จสวยงาม สิ้นสามัคคี แก่งแย่งชิงดี ประพฤติตัวชั่วทราม กิจมลาย เสียหายมิได้ความ ท้ายมิรอด ม้วยมอดไปด้วยกัน คัดมาจาก "แดนคนธรรพ์" ธนุ เสนสิงห์ [/size][/font] หัวข้อ: Re: กาพย์โบราณในคัมภีร์กาพย์ เริ่มหัวข้อโดย: ธนุ เสนสิงห์ ที่ 09 มิถุนายน, 2557, 12:34:43 PM กาพย์มหาตุรงคธาวี นัยแห่งนามนั้นหมายความว่า มีระเบียบดังม้าวิ่งใหญ่ ฉันทลักษณ์กำหนดให้ ๑ บท มี ๔ บาท, บาท ๑ และ ๓ มี ๓ วรรค วรรคละ ๓,๔,๕ พยางค์ บาท ๒ และ ๔ มี ๔ วรรค วรรคละ ๓,๔,๓,๖ พยางค์ (ตุรงคธาวี ๓,๕,๓,๕) ส่งและรับสัมผัสตามตัวอย่าง ดังนี้........... ๏ ความเชื่อมั่น มีความสำคัญ สัมพันธ์ใจและกาย [/color]ป่วยใจด้วย เมื่อไม่สบาย หลีกไม่พ้น ต้องทนทุกข์ทรมาน ควรรักษา กายินวิญญาณ์ มิท้าต่อภัยพาน คนต้องทน ทำใจชื่นบาน มิหวั่นไหว ต่อไข้โศกโรคเกาะกิน ๏ หวังของตน เมื่อมีมากล้น เป็นผลนำชีวิน ถ้าหากว่า ปล่อยใจโบยบิน เกิดท้อแท้ รีบแก้ก่อนอย่านอนใจ เมฆหม่นฟ้า ทุกข์เศร้าเข้ามา ฝนลาฟ้าสดใส ยังมีหวัง พลังภายใน อย่าให้มอด คือยอดผู้ทระนง คัดจาก “แดนคนธรรพ์” ธนุ เสนสิงห์ [/size][/font] หัวข้อ: Re: กาพย์โบราณในคัมภีร์กาพย์ เริ่มหัวข้อโดย: ธนุ เสนสิงห์ ที่ 10 มิถุนายน, 2557, 01:01:23 PM กาพย์ตรังควชิราวดี (ตรังคนที) นัยแห่งนามนั้นหมายความ งามดั่งพวงแก้ววิเชียร ฉันทลักษณ์กำหนดให้ ๑ บทมี ๔ บาท, บาทละ ๒ วรรค, วรรคหน้า ๕ พยางค์ วรรคหลัง ๖ พยางค์, ส่งสัมผัสบทท้ายวรรค ๘ รับสัมผัสบทท้ายวรรค ๔, สัมผัสภายในบทตามตัวอย่าง ดังนี้..... ๏ กฎอหิงสาธรรม ควรน้อมนำกำหนดหมาย โลกอุ่นมิวุ่นวาย สันติธรรมจะหวนคืน นรชนมีแบบบท อยู่ในกฎอย่างยั่งยืน ธรรมชาติสุขกลมกลืน สร้างพื้นฐานชีพมั่นคง ๏ ดวงใจใสพิสุทธิ์ เป็นมนุษย์มีศักดิ์ศรี กฎหมายไม่ต้องมี หากพระธรรมอยู่ดำรง ก่อเกิดความเมตตา กรุณามั่นผจง สรรพสัตว์วัฏฏะวง เกิดร่วมกรรมร่วมโลกา คัดมาจาก "แดนคนธรรพ์" ธนุ เสนสิงห์ หัวข้อ: Re: กาพย์โบราณในคัมภีร์กาพย์ เริ่มหัวข้อโดย: ธนุ เสนสิงห์ ที่ 11 มิถุนายน, 2557, 12:29:02 PM กาพย์มหาตรังคนที นัยแห่งนามนั้นหมายความ งาม ดั่งพวงแก้ววิเชียรพวงใหญ่ ฉันทลักษณ์กำหนดให้ ๑ บทมี ๔ บาท, บาทละ ๒ วรรค, วรรคหน้า ๕ พยางค์ วรรคหลัง ๗ พยางค์, (เพิ่มจากตรังคนที ๑ พยางค์ เฉพาะวรรคหลัง) ส่งสัมผัสบทท้ายวรรค ๘ รับสัมผัสบทท้ายวรรค ๔, สัมผัสภายในบทตามตัวอย่าง ดังนี้..... ๏ นามพืชสัตว์ทั้งหลาย กระจายดาษดื่นพื้นบ้าน ต่างชื่อใช้เรียกขาน ภาษาถิ่นทั่วแผ่นดินไทย มุดสังคือชะมด กลิ่นปรากฏฉุนไม่เหมือนใคร เลียงผาทางภาคใต้ คูรำ โครำคำแพร่หลาย ๏ ชื่อพืชแปลกกันดี แต่ลางที น่าขันน่าขำ มะหวดเป็นนำซำ มะชักคือมะคำดีควาย คอเหี้ยคือคอแลน แต่ละแดนสลับกลับกลาย ขอเพียงรู้ความหมาย ต่างสายคำเรื่องธรรมดา คัดมาจาก “แดนคนธรรพ์” ธนุ เสนสิงห์ หัวข้อ: Re: กาพย์โบราณในคัมภีร์กาพย์ เริ่มหัวข้อโดย: ธนุ เสนสิงห์ ที่ 14 มิถุนายน, 2557, 10:50:58 AM กาพย์ทัณฑิกา เป็นกาพย์ที่คล้ายกาพย์สุรางค์นาง ๒๘ เพียงมีจุดส่ง รับสัมผัสต่างกัน ฉันทลักษณ์กำหนดให้ ๑ บท มี ๒ บาท, บาท ๑ มี ๓ วรรค บาท ๒ มี ๔ วรรค, วรรคละ ๔ พยางค์, ส่งสัมผัสระหว่าบท ท้ายวรรค ๗ รับสัมผัสระหว่าบงบท ท้ายวรรค ๓ สัมผัสภายในบทตามตัวอย่าง ดังนี้..... ๏ เมื่อยืนอยู่สูง บนยอดยางยูง หรือปลายภูผา ภาพที่มองเห็น อาจเป็นมายา ฤๅภาพลวงตา ผิดเพี้ยนเปลี่ยนไป ๏ คนยามได้ดี พูดจาพาที อย่าทำเป็นใหญ่ ถ่อมตัวลงบ้าง นั่งสูงมองไกล ยอมฟังยั้งใจ วิเคราะห์เหมาะการณ์ ๏ ยามมีลาภยศ รู้กลั้นรู้อด เมตตาบริวาร ใช้แต่พระเดช ละเจตน์บริบาล รุ่งได้มินาน ย่อยยับอัปรา ๏ เป็นผู้มีธรรม ประเสริฐเลิศล้ำ มีคนบูชา ปกครองด้วยใจ ทุกข์สุขนำพา สังคมก้าวหน้า ราษฎร์ รัฐรุ่งเรือง คัดมาจาก “แดนคนธรรพ์” ธนุ เสนสิงห์ หัวข้อ: Re: กาพย์โบราณในคัมภีร์กาพย์ เริ่มหัวข้อโดย: ธนุ เสนสิงห์ ที่ 16 มิถุนายน, 2557, 12:17:43 PM กาพย์ภุชงคลิลา ฉันทลักษณ์กำหนดให้ ๑ บทหนึ่งมี ๔ วรรค, วรรคแรก ๒ พยางค์ วรรคอื่น ๔ พยางค์, ส่งและรับสัมผัส คล้ายกาพย์ ยานี ๑๑ ๏ ไข่เน่า* แฟบ* เม่า* เปล้า* พลา* พร้าวนกขุ้ม* หว้า ตาเป็ดตาไก่* ๏ ระกำ นำซำ มะไฟ ลูกหวาย น้อยใหญ่ หลุมพี ขรบ* เนียง ๏ ขอบด้ง* ตาจง* เขรียง เหรียง หน่อไม้ รายเรียง เห็ดโคน โดนใจ ๏ ผลดอก ยอดออกดื่นไป อาหารกลางไพร อุดมสมบูรณ์ ผัก-ผลไม้ป่า ประจำท้องถิ่นภาคใต้ ไข่เน่า ผลกลมรีเท่านิ้วมือ หวานฉุน, แฟบ ผลแบนเกือบเท่าเหรียญบาท เปรี้ยว ฝาด,เปล้า ผลเล็ก ฝาด ใบเป็นยา, พลา ผลเล็กรส เปรี้ยวหวาน ฝาด, พร้าวนกขุ้ม ผลเล็กหวานจัด ติดลิ้นนาน, หว้า ผลเล็ก หวานฝาด ติดลิ้นเป็นสีม่วง , ตาเป็ดตาไก่ ลูกเล็กหลากสีสด หวานปะแล่ม, ขรบ ลูกกลมเล็ก หวานฝาด, ขอบด้ง เถาใช้ทำขอบ กระด้งได้ จริง ๆ ผลคล้าย ขรบ รสหวานหอม, ตาจง ต้นคล้ายขาใหญ่ ผลหวานปะแล่มๆ (ที่รู้จักกันแพร่หลายไม่ได้อธิบายศัพท์) คัดมาจาก “แดนคนธรรพ์” ธนุ เสนสิงห์ |