กาพย์ภุชงคลิลา

....กาพย์บุราณ............ลองจารแนะชี้
สอง สี่ สี่ สี่.................ยาก ฤ ง่ายร่ายดู

....อยากย้ำ...................สรรคำล้ำรู้
รัดกุมเคล็ดสู้................แต่งแต้มเติมฝัน

....คำเลือก..................แก่นเปลือกเท่าทัน
หมุดหมายอ่านพลัน..........กระจ่างซึ้งตรึงใจ

ขอบคุณ คุณธนุ เสนสิงห์ ที่แนะนำครับ

ชื่อกาพย์ภุชงคลิลา ด้วยอรรถว่า
มีระเบียบคำเป็นไปประหนึ่งการเลื้อยของพญานาคราช

บทหนึ่งมี ๒ บาท  ๔ วรรค  วรรคแรก  ๒ พยางค์  วรรคอื่น ๔  พยางค์      
(สัมผัส ๑) ท้ายวรรค ๑ กับคำที่ ๒ วรรค ๒,
(สัมผัส ๒) ท้ายวรรค ๒ กับท้ายวรรค ๓

สัมผัสระหว่างบทเช่นกลอน

                    ๔๖๓ ๏  ไข่เน่า*                           แฟบ* เม่า* เปล้า* พลา*
                  พร้าวนกขุ้ม* หว้า*                            ตาเป็ดตาไก่*

                   ๔๖๔ ๏   ระกำ                              นำซำ  มะไฟ          
                  ลูกหวาย น้อยใหญ่                            หลุมพี  ขรบ* เนียง*  

                   ๔๖๕ ๏  ขอบด้ง*                           ตาจง* เขรียง เหรียง
                  หน่อไม้ รายเรียง                              เห็ดโคน โดนใจ

                    ๔๖๖ ๏  ผลดอก                            ยอดออกดื่นไป
                  อาหารกลางไพร                               อุดมสมบูรณ์


ไข่เน่า  ผลกลมรีเท่านิ้วมือ  หวานฉุน
แฟบ  ผลแบนเกือบเท่าเหรียญบาท  เปรี้ยว ฝาด
เม่า ต้นไม้ชนิดหนึ่งผลกินได้ เรียก หมากเม่า
เปล้า  ผลเล็ก ฝาด ใบเป็นยา
พลา  ผลเล็กรส เปรี้ยวหวาน ฝาด
พร้าวนกขุ้ม  ผลเล็กหวานจัด ติดลิ้นนาน
หว้า  ผลเล็ก หวานฝาด ติดลิ้นเป็นสีม่วง
ตาเป็ดตาไก่  ลูกเล็กหลากสีสด รสหวานเย็น
ขรบ  ลูกกลมเล็ก หวานฝาด
เนียง ฝักบิดเป็นวง เมล็ดค่อนข้างแบนกินได้ พะเนียง ก็เรียก จันทบุรีเรียก ชะเนียง.
ขอบด้ง  เถาใช้ทำขอบ กระด้งได้ จริง ๆ  ผลคล้าย ขรบ รสหวานหอม
ตาจง  ต้นคล้ายข่าใหญ่ ผลหวานปะแล่ม ๆ

จาก “แดนคนธรรพ์”  ธนุ  เสนสิงห์

สติ ปัญญา

@ สติเลือก..........แก่นเปลือกเท่าทัน
หมุดหมายมุมั่น....กระจ่างแจ้งจริงใจ

@ ปัญญา...........เมตตารับใช้
ผองผู้ระทมได้....ห่างทุกข์สุขสันต์