[สุริยคราส]
"มาลินีฉันท์๑๕"

๐ ผงะสุริยุปราคา  พลันบุหลันพา
สลดแสง
๐ ฤ พหุอสุระโกรธแกล้ง  อมพระจันทร์แห้ง
พยับมัว
๐ ปฐวิจะปะทุภัยชั่ว  น่าสะพรึงกลัว
บุราณทาย
๐ หฤทยสติหล่นหาย  ก่นตระโกนหมาย
ฉะราหู
๐ ผรุสะลุวทะขับสู้  ตีเคาะไม้ชู
ชโยชัย ฯะ

กิติราช ทับทิม(แมนยู)  ร้อยกรอง
๑๓ มกราคม ๒๕๖๑

เชิงอรรถ 
พหุอสุระ. นิยาม ยักษ์ตัวใหญ่
พยับ. นิยาม มืดมัว
ผรุส. นิยาม คำไล่ คำด่า คำหยาบ

ผังคณะ มาลินีฉันท์ดังนี้ครับ..
“มาลินีฉันท์” เป็นชื่อที่เรียกตามแบบไทย แต่ในคัมภีร์วุตโตทัยท่านเรียกว่า “มาลินีคาถา” เป็นอติสักกรีฉันท์ ฯ “มาลินี” แปลว่า “คาถาที่มีลำดับคณะประกอบด้วย น คณะ (ลหุ ลหุ ลหุ)เป็นต้น” เป็นคาถา ๔ บาท ๆ ละ ๑๕ คำ มีสูตรว่า “นนมยยยุตายํ, มาลินี โภคิสีหิ” แปลว่า “คาถาที่มี น คณะ น คณะ ม คณะ ย คณะ ย คณะ มีจังหวะหยุด ๘ และ ๗ พยางค์ ชื่อว่า “มาลินีคาถา”
ในการบัญญัติฉันท์ไทยนั้น ท่านนำสูตรดังกล่าวมาเป็นสูตร โดยกำหนดนำมา ๑ บาท แล้วปรับปรุงให้เป็น ๓ วรรค รวม ๑๕ คำ เพราะรวมทั้งบทมี ๑๕ คำ จึงเรียกว่า “ฉันท์ ๑๕” แล้วเพิ่มสัมผัสเข้า คือ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๑ ส่งสัมผัสไปยังคำสุดท้ายของวรรคที่ ๒, และคำสุดท้ายของวรรคที่ ๓ ส่งสัมผัสไปยังคำที่พร้อมจะรับในบทที่จะแต่งต่อไป มีแผนผังและตัวอย่าง ดังนี้.
๑ ลหุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-0-( 0 )...0-ลหุ-0-( 0 )
ลหุ-0-(( 0 ))
๒ ลหุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-ลหุ-0-(( 0 ))...0-ลหุ-0-(( 0 ))
ลหุ-0-[[[ 0 ]]]
หมายเหตุ ..0 = คำครุ
วงเล็บ คือตำแหน่งรับสัมผัสสระ
ขอบคุณข้อมูลศึกษาเพิ่มเติมจากเวปไซด์ วัดโมลีโลกยาราม ราชวรวิหาร...สาธุ อนุโมทนาครับ.
เครดิตภาพ วาดจินตนาการสุริยศราส จากอินเตอร์เน็ตครับ

สวัสดีค่ะครูแมนยูและทุกๆท่าน ก่อนอื่นขอชี้แจงดั่งนี้ว่า ฉันท์เป็นร้อยกรองชั้นสูงซึ่งคำหรือคำศัพท์ที่นำมาเขียนนั้นหากใช้คำครุ ลหุมาผสมผสานกันผูกเรื่องราวก็จะเป็นเสน่ห์ร้อยกรองมีความไพเราะอย่างยิ่ง(อันนี้เป็นความคิดส่วนตัวพิณจันทร์นะคะ)...ซึ่งบอกตามตรงตลอดเวลาที่ห่างหายไปจากงานกลอนนั้น มีครูท่านหนึ่งท่านชี้แนะว่า กลอนก็เขียนมาเยอะแล้วลองฝึกหัดเขียนอย่างอื่นบ้างดีไหม พิณจันทร์เลยไปแอบซุ่มเขียนมีครูท่านหนึ่งท่านคอยดูคอยชี้แนะให้ค่ะ แม้จะฝึกหัดมาหลายรอบในจำนวน 80กว่าแผนผังแต่ก็ใช้แต่คำเดิมๆด้วยคลังคำครุ ลหุ มีน้อยค่ะและยังสมาสคำไม่เป็น ฉะนั้นวันนี้ มีครูฉันท์ ครูแมนยูมานำพาเขียนแล้ว ก็ขอเชิญเพื่อนๆที่ยังไม่ฝึกเขียนฉันท์มาฝึกหัดเขียนไปพร้อมๆกันนะคะ......ขอครูแมนยูได้โปรดชี้แนะค่ะ...ด้วยความเคารพ ขอบคุณค่ะ


(มาลินีฉันท์ ๑๕)..ศีลนำ..

๐ วสุ รตน ประสงค์ล้ำ....สาธุศีลธรรม
ประสบเทิน

๐ วิริยะ สละกิเลสเมิน....บรรลุงามเดิน
สุขียล

๐ สิริสุขะพละมากล้น....ศีลจะนำตน
เจริญเอย

พิณจันทร์
๑๓ มกราคม ๒๕๖๑

สาธุ ครับ  ท่านแอดมินพิณจันทร์ เขียนได้ดีเชียวครับ
ขอร่วมเรียงร้อยอีกสักสองบทนะครับ ไหนๆวกมาทางศีลทางธรรมแล้ว 

๐ สรณะลุสติปราชญ์เผย ฌานสงบเปรย
นโมใน
๐หทยะชระพิสุทธิ์ใส...ทุกข์มลายไป
ละวางเป็น ฯะ

กิติราช ทับทิม 
๑๓ มกราคม ๒๕๖๑

 

มุทะลุประทุสงบเย็น......ปานมิทุกข์เข็น
ประสบธรรม

อุระ รตน จะน้อมนำ......สุขเสมอกรรม
อุทิศตน

 
สาธุ
พิณจันทร์
ปล. บ่แม่นแอดมินเด้อ ข้อยวิ่งเสริฟน้ำในบ้านซือๆจ้า คริคริ

สาธุครับ..
ไพเราะยิ่งครับ คุณป้าพิณจันทร์ บุญรักษานะครับ

๐ สุจิระมนุชะเพียรผล  ศานติวงศ์ดล
กระทำดี
๐ จริยวรพิรามมี  ศาสนาศรี
สว่างใจ ฯะ

กิติราช ทับทิม 

  เชิงอรรถ
สุจิระ นิยาม ความดีที่ยั่งยืน
มนุช นิยาม คน
จริย นิยาม กิริยาความประพฤติ
วรพิราม นิยาม ประเสริฐงาม

 

มุ มน ขณะ ประพันธ์ไป......คล้องกระจ่างใส
สิเพลินฉันท์

วทะนะ คุรุ ณ ถ้อยสรร......ป้า ณ พิณจันทร์
คณาแล

ระบุ อิสิ มุติ ชวนแล........นัยยะ แสนแก่
ชะแง้มอง

 
ฮ่วย ฮ่าๆเป็นป้าซะแร้ววว ฮ่า

ปรบมือให้ป้าต่ายคร้าบบบ เยี่ยมมากครับ..